Ogólna zasada jest wszystkim znana – nadchodzi zima, więc liście obumierają i spadają. Dlaczego jednak najpierw się przebarwiają? Kiedy dni stają się coraz krótsze i zimniejsze drzewa zaczynają „wycofywać” z liści odpowiedzialny za fotosyntezę chlorofil będący jednocześnie zielonym barwnikiem. W liściach pozostają wówczas wolniej rozkładane barwniki – ksantofile, karotenoidy i antocyjany. Jeśli zaczynają dominować ksantofile – liście zabarwią się na żółto, jeśli karotenoidy – na pomarańczowo, zaś jeśli antocyjany – na czerwono. Przez wiele lat nie przypisywano temu zjawisku żadnych dodatkowych właściwości, jednak nowsze badania dowiodły, że proces ten ma także dodatkowe znaczenie - im bardziej kolorowe jest drzewo jesienią, tym mniej szkodników (zwłaszcza mszyc) rozwija się na nich wiosną. Owady jesienią poszukują miejsc, w których powinny złożyć jaja, instynktownie poszukując jak najzdrowszych, a zatem najbardziej zielonych drzew. Przebarwione liście nie są dla nich atrakcyjne.

A dlaczego liście czasem spadają zanim zdążą się przebarwić? Jeśli warunki temperaturowe stają się niekorzystne i woda mogłaby zamarznąć wewnątrz komórek, drzewa zaczynają wykształcać warstwę odcinającą połączenie między gałęzią a liściem. Przymrozki przyspieszają jej powstawanie a odcięty liść może opaść od najlżejszego podmuchu wiatru.

Połowa października jest najlepszym okresem na obserwację przebarwień liści na drzewach. Zapraszamy więc do lasu zanim przymrozki i wiatr „postrącają” z drzew ostatnie liście.